RENKLERİN ÜZERİMİZDEKİ PSİKOLOJİSİ

Yaşadığımız olayların, hayatımızın, günlük yaşantımızın, bazen bir sesin bazen de tanık olduğumuz durumların bizleri etkilemesi gibi renklerin de bizi etkilediğini biliyor muydunuz?

Her rengin aslında zihnimizde canlandırdığı hisler ve olaylar var. Şimdi biraz bunlardan bahsedelim.

Uzun yıllardır bu konuda yapılan çoğu araştırmada aslında her rengin bir duyguyu temsil ettiği sonucuna varılmış. Fizikten de bildiğimiz gibi her rengin bir dalga boyu vardır. Renk psikolojisinde uzun dalga boyuna sahip olan renkler uyarıcı ve sıcak algılanırken, dalga boyu kısa olanlar daha göze çarpmayan ve soğuk renklerdir. Algıladığımız her renk zihnimizde bir duygu ve düşünceyi oluşturur. Şimdi sizlere biraz renklerden bahsedelim.

Kırmızı rengi insanda sıcak ve çeşitli duygular uyandırır.  Aşk ve tutkuyu temsil ettiği gibi öfke ve nefretin de rengidir aynı zamanda. 2004’te yapılan bir araştırmada maça çıkacak olan sporcuların kırmızı giymeyi tercih ettikleri zamanlarda galibiyetleri daha çok arttığı saptanmıştır. Genel olarak kırmızı giyen insanlarda heyecan durumu daha fazla ve de yüksektir. Solunum ve kalp atışında artış gözlenebilir. Aynı zamanda kırmızı renginde iştah açma gibi özellikler de bulunur. Çoğu restoran ve kafelerde kırmızı rengin ön plana çıkması bu sebepten kaynaklı gibi düşünülebilir. Uzun dalga boyu sebebiyle sarı ile birlikte en çok dikkat çekme potansiyeline sahip olan renklerden biridir. Tabi bunların yanında kırmızı kanı da anımsattığı için bazı insanlarda yaşanan travma veya olayları da tetikliyor ve korku duygusunu uyandırabiliyor.

Beyaz rengi görünüşünden de olduğu gibi saflığı ve masumiyeti temsil eder. Ancak eski toplumların geleneklerine baktığımızda bu anlamları veren rengin mavi olduğu söylenir. Beyaz bulunduğu ortamın daha parlak ve ferah görünmesini sağlar. Evlerin iç cephesinde kullanılması da evin ferah gözükmesi içindir. Aynı zamanda dekorasyon amaçlı kullanıldığında, kullanılan alanı daha çok vurgulayabilir veya daha minimalist bir görünüm sağlayabilir. Bembeyaz bir oda soğuk bir atmosfer yaratır. Mesela hastahanelerde kullanım amacı aslına bakacak olursak steril bir görünüm yaratmaktır. Beyaz rengini seven ve günlük hayatında aksesuar, kıyafet ve obje olarak kullanan insanlar, renk psikolojisine bakıldığında karakterleri: sade ve sakin olarak yorumlanmaktadır.

Mavi rengine baktığımızda gökyüzü ve doğada çokça karşılaşmakta olduğumuz bir renktir. Zihnimizde sakinlik ve rahatlama duygularını canlandırdığı gibi istikrar ve güveni de temsil eder. Picasso’dan örnek verecek olursak sanat hayatındaki ‘Mavi Dönem’e baktığımızda o dönemde ürettiği sanat eserlerinde yoğun bir yalnızlık ve hüznü işlemiş olduğunu görürüz. Kısa dalga boyuna sahip olan mavi rengi kimine göre güven ve istikrarı temsil etse de kimine yalnızlığı çağrıştırabiliyor. Bu sayede Picasso’nun resimlerinde işlemiş olduğu olaya baktığımızda mavinin pek iştah açıcı bir renk olmadığını anlayabiliriz. Mavi Batıda güvenirliği, sorumluluk sahibi olmayı, gerçeklik ve sadakat ile çağrıştırır. Kuzey Amerika’da İse yatıştırıcı bir etkiye sahip olduğu ve resmi işleri çağrıştırır İngiltere’ye baktığımızda huzuru, onuru ve adabı simgelediğini görürüz. Latin Amerika’da yası ve güveni temsil eder. Bunca bilgiden sonra mavinin bir çok kültürde güveni simgelediğini anlamış oluyoruz. Konu sevgi olduğu zamanda mavi renginin anlamı sadakattir. Mavi insanda iyi duyguları oluşturduğu gibi aynı zamanda negatif yönlerde de algılanıyor. Aynı kırmızı da olduğu gibi. Geçmişte boğulmak gibi deneyim yaşayanlarda korku ve çekingenliği de anımsatabiliyor.

Yeşil rengi doğa ile kuvvetli bir bağa sahiptir ve parayı, şansı, sağlığı ve son olarak kıskançlığı simgeler. Yeşil renginin dalga boyu kısadır ve bu sebeple insan gözüne soğuk ve rahatlatıcı görünür. Aynı zamanda pozitif düşünce ve ilişkinin de ön planda olduğu bir renktir. Motivasyonu ve isteği de etkili biçimde arttırır. Ek olarak mavi ve yeşil sağlığı ve ferahlığı da çağrıştırır.

Gelelim sarı rengine. Sarı yüksek enerjili ve oldukça yoğun bir renktir. Kontrastı yüksek ve sıcak tonlardadır. Psikolojik anlamına baktığımızda da yüksek enerjiyi temsil ettiğini görürüz. Fakat negatif bir bakış açısı ile yaklaşırsak oldukça agresif bir renk gibi de görebiliriz.

Mor rengi zenginliği ve parayı, eski dönemlerde ise krallığı temsil eder. Eski zamanlarda bu renk çok nadir bulunurdu. İnsanlar o dönem mor rengini Deniz Salyangozları’nın kabuklarından elde etmiş, hatta Homeros’un İlyada adlı eserinde mor renginden söz edilmiştir. Psikolojik olarak duygusallığı, yaratıcılığı, gizemi ve dişil enerjiyi temsil etmektedir. Aynı zamanda maneviyat ve bilgeliği de temsil eder. Açık mor romantizm ve neşe ile koyu mor ise ölüm ve yas ile ilişkilendirilmektedir.

Siyah rengini seven insanlar genel olarak çekiciliği ve şıklığı önemseyen kişiler olduğunu görürüz. Siyah sofistik bir görünüm kazandırır. Bunların yanında bir çok negatif anlamı da bulunmaktadır. Bunlardan bazıları yas, ölüm, öfke ve korku gibi bir çok kötü anlama da sahiptir. Edebiyat ve dile baktığımızda bu rengin kelimesel anlamı olarak genelde negatif anlamları yansıtmak amacıyla kullanıldığını görebiliriz; kara veba, kara borsa, kara delik vb. yası ve ölümü batıda siyah temsil ederken Orta Asya ve Çin’de beyaz temsil etmektedir.

Turuncu rengine baktığımızda hepimiz sarıda da olduğu gibi yüksek bir enerjiye sahip olduğunu fark edebiliriz. Dediğimiz gibi aynı sarı rengi gibi güçlü ve enerjik bir renktir ve mutlu bir renk olarak tanımlanır. Dikkat çekme olasılığı oldukça fazladır ve bu nedenle günlük hayatımızda afiş ve pankartlarda, reklamlarda, süsleme ve motiflerde oldukça yoğun şekilde görebiliriz. Turuncu aynı zamanda gençliği de yansıtıyor, bu rengi seven kişilerin kişilikleri genel olarak neşeli, dışa dönük, enerjik ve bazıları için yaratıcı bir havaya sahiptir.

Pembe rengi nezaket, sevgi ve kadınlık ruhu ile ilişkilidir. Dişil enerji ruhunu kapsayan bir renk olmasıyla çoğu kadın içerikli markaların slogan ve afişlerinde, ürün ambalajlarında ve konsept renklerinde tercih edilir. Aynı zamanda meme kanseri farkındalığı içinde kullanılan bir renktir. İnsanlar açısından pembe rengi mutluluk veya neşe ile özdeşirken bazıları için yaratıcı bir havaya sahiptir.

Son olarak kahverengini incelediğimizde toprağı çağrıştırdığını ve psikoloji içinde sıkıcı bulunduğunu söyleyebiliriz. Çoğu zamanlarda çok tercih edilmeyen bir renk olmasıyla beraber pek alıcıya sahip değildir ve diğer renkler kadar dikkat çekmez. Topraktan örnek verdiğimiz üzere soğuk bir renktir. Sonbaharı anımsatan tonları ile yalnızlık ve hüznü de çağrıştırır.

Evet yukarıda yazdığımız gibi az çok renklerin bizde nasıl etkiler bıraktığını, görünüşleri ve hissettirdiklerinin zihnimizde nasıl etkiler bıraktığını görebiliriz. Hayatımıza aldığımız insanlara baktığımızda aslında hepsinin bize bir rengi çağrıştırdığını fark edebiliriz. Duygularımızda da öyle; aşkın kırmızıyı, acının ve yasın siyahı, enerjinin turuncuyu, güven ve sadakatin maviyi. Çoğu insan morun para ve bereket etkisine inandığı için cüzdanını, kartlığını veya çantasını mor seçmeye özen gösteriyor. Kısacası her rengin bizde yarattığı bir psikoloji ve algı var.